Frikadel is afgeleid van het Franse woord fricadelle ('gehaktbal'). Dat woord is verwant met fricandeau ('mager kalfs- of varkensvlees') en waarschijnlijk ook met fricassee('in stukken gehakt vlees'). De aanduiding frikandel is eind jaren vijftig bedacht door Gerrit de Vries, een snackfabrikant uit Dordrecht.
De naam frikandel komt van een platte Duitse gehaktbal: de frikadelle. Vijf jaar later bracht Jan Beckers, geïnspireerd door de Amerikaanse snackcultuur, een paar wijzigingen aan in de structuur van de frikandel. Zo ontstond de frikandel zoals wij deze nu kennen.
Frikadelle, frikadel of frikandel? Deze 'speciale' gehaktbal moest natuurlijk ook een naam krijgen. Het was een vrouwelijke snackbarhouder van Duitse afkomst die de naam frikadelle influisterde. In Duitsland bestond namelijk de frikadelle al, alleen was dit in de vorm van een platte gehaktbal.
Het woord frikandel komt als aanduiding voor dit type worst ook voor in Oost- en West-Vlaanderen. In Antwerpen en Vlaams-Brabant wordt een frikandel doorgaans een curryworst genoemd, in Limburg ook wel eens een lange hamburger. Frikadel is een Belgisch-Nederlands woord uit de spreektaal en betekent 'gehaktbal(letje)'.
Het begon allemaal in 1954 toen de eerste frikandel werd geïntroduceerd in de Nederlandse stad Dordrecht. Gerrit de Vries maakte toentertijd gehaktballen die hij vervolgens verkocht aan de horeca. Veel mensen waren groot liefhebber van zijn ronde gehaktwonderen.
Frikandellen zijn er ook wel bekend, maar heten daar vaak curryworst. In Duitsland kennen ze de Frikadelle.
frikandel {de}
minced-meat hot dog {znw.}
Tot slot nog even over de uitspraak van frika(n)del. De klemtoon ligt namelijk (in tegenstelling tot wat Duitstaligen soms denken) niet op de ka(n), maar op de del. Luister maar eens naar frikandel op Forvo. Eet smakelijk!
De frikandel bevat gewoon vlees: kippenvlees, varkensvlees en heel soms wat paardenvlees. Het grootste deel van het vlees dat in de snack wordt verwerkt is zogeheten separatorvlees.
Frikandel overseas
Naast België en andere Europese landen waar de frikandel een bekende Nederlandse 'delicatesse' is, heeft de frikandel ook de Atlantische oceaan over weten te steken. In Boston verkopen ze bij restaurant Saus frikandellen ondergedompeld in cheddarsaus met geraspte cheddar er bovenop.
Het woord Frikadelle is sinds eind 17e eeuw in het Duitse spraakgebruik te vinden. Daarnaast bestonden aan het begin van de 18e eeuw ook nog de termen Frickedelle en Fricandelle als voorloper van het, in de huidige Duitse gastronomische terminologie, gebruikelijke Frikadelle, zijnde een gestoomde vleesplak.
Het product werd in 1984 ontwikkeld door De Vries Vleessnacks uit Dordrecht. De naam "Mexicano" werd in 1984 bedacht vanwege voorrondes van het WK 1986 in Mexico (waar Nederland zich in 1984 niet voor plaatste) en is in 1986 als merk geregistreerd in de Benelux. Het ribvormige uiterlijk werd in 2006 vastgelegd.
De frikandel bevat gewoon vlees: kippenvlees, varkensvlees en ja. heel soms ook een klein beetje paardenvlees. Het hoofdbestanddeel van de snack is separatorvlees. Dat zijn kleine restjes vlees die aan het karkas blijven zitten nadat de filet, borst en andere grotere stukken van de kip zijn afgesneden.
Het woord 'kroket' komt van het Franse 'croquer', dat knabbelen betekent. In een receptenboek uit 1651 (Le cuisinier royal et bourgeois) van de kok van Lodewijk XIV werd hij al beschreven. Belgen zijn volgens velen experts in garnalenkroketten en Engelsen zouden de beste kaaskroketten maken.
Productomschrijving. Langwerpige staafvormige snack, gekruid, gebraden halal vlees. De Vries Snacks introduceerde als eerste de Frikadel op de Nederlandse markt. Tegenwoordig is de Frikadel een bestseller en valt deze niet meer weg te denken uit het assortiment.
Welke vorm juist is, hangt af van wat bedoeld wordt. Een frikadel is een gehaktbal die vooral in België gegeten wordt. Een frikandel is behalve in Belgische ook te vinden in Nederlandse snackbars; het is een gefrituurd worstje, gemaakt van gehakt vlees.
Frikandel XXL – Een 36 centimeter lange variant van de frikandel. Bedacht door de fabrikant VanReusel.
De geschiedenis van de frika(n)del
Het is een kruidige gehaktbal die al honderden jaren wordt gegeten, en voor nu ook in België nog volop wordt besteld. In Duitsland krijg je 'm wanneer je een Frikadelle bestelt.
Wil je aangeven dat iets gaaf, cool, of vet is, dan zeg je dat het feskull is. En in de overtreffende trap: master feskull. Geef je je dochter een compliment over haar schoenen, dan kun je bijvoorbeeld zeggen: 'Wat een master feskulle patta's'.
Frikandellen zijn heel lekker, maar niet echt gezond. Een frikandel bevat bijvoorbeeld 170 calorieën. Om die energie weer te verbruiken moet je toch al gauw drie kwartier skateboarden.
Door bescheiden kostprijs ruime marge
De kostprijs van een frikandel bedraagt amper 0,06 euro. De groothandel koopt ze voor 0,17 euro per frikandel in bij de fabrikant. De friturist betaalt 0,50 euro bij de groothandel en de consument legt gemiddeld 1,75 euro neer voor een frikandelletje.
