Een ouder kan zijn kind in zijn testament onterven.
Het meest praktisch is natuurlijk om dit na te vragen bij familieleden. Als je bent onterfd, dan moeten je ouders een testament hebben opgesteld waarin zij dit hebben geregeld. Misschien beschikken familieleden wel over een kopie van het testament.
Onterfd kind
Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is. U kunt uw eigen notaris vragen om u te helpen.
Een niet-erkend kind is niet erkend door de vader. Ook juridisch gezien is het dan geen kind van de vader. Dit heeft tot gevolg dat het kind in beginsel geen recht heeft op de erfenis van vader.
Niet onterven, maar anderen bevoordelen
Dit houdt in dat sommige kinderen meer erven dan anderen. Het deel waarover je vrij mag beschikken, kan ook benut worden om de langstlevende huwelijkspartner te bevoordelen.
Kindsdeel erfenis opeisen
Echter kunt u niet zomaar het kindsdeel van de erfenis opeisen. Als de partner van de desbetreffende ouder nog in leven is – of dat nou uw biologische ouder of stiefouder is – dan kunt u alleen in speciale gevallen aanspraak maken op uw kindsdeel.
Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2023). Dit zijn de zogenoemde griffiekosten. Als je zelf niet naar de rechtbank wilt gaan, kun je dit ook door de notaris laten doen.
Wilt u niet dat de kinderen erfgenaam worden, dan moeten de kinderen de erfenis ook verwerpen. Hoe u dit namens minderjarige kinderen doet, leest u in de procedurebeschrijving van Erfenis aanvaarden of verwerpen.
Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dat gebeurt in deze volgorde: echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen. ouders, broers en zussen.
Erfgenamen volgens de wet
Eerste groep: kinderen en echtgenoot/geregistreerd partner. Als je kinderen niet meer leven, dan erven je kleinkinderen in hun plaats. Tweede groep: ouders, broers en zussen. Als je broers of zussen niet meer leven, dan erven de kinderen van je broers of zussen in hun plaats.
Als je onterfd bent als kind, kan je dit niet aanvechten. Heeft erflater zijn keuze vastgesteld, dan staat het vast. Je kan als kind wel aanspraak maken op jouw legitieme portie. Deze legitieme portie is bij de wet geregeld en daar heb je dus altijd recht op.
Wat betekent onterven? Onterven is het in een testament bepalen dat een wettelijke erfgenaam niet mag erven. Je kunt dus bijvoorbeeld je kind onterven of je broer onterven. Ben je onterfd, dan blijf je recht hebben op een legitieme portie.
Personen die een legaat ontvangen of onterfde kinderen mogen slechts een deel van het testament bekijken. Ook de Belastingdienst ontvangt na uw overlijden een kopie van uw testament. Dit in verband met de eventuele erfbelasting die uw erfgenamen moeten betalen. Maar ook nu geldt: inzage kan pas na uw overlijden.
In Nederland is het niet mogelijk een kind compleet te onterven. De wet bepaalt dat een kind altijd recht blijft houden op een klein deel. Dat deel noemen we de wettelijke portie of legitieme portie. De wet bepaalt dat deze portie gelijk is aan de helft van wat het kind had geërfd zonder testament.
Het onterfde kind kan zijn minimum erfdeel gedurende 30 jaar na het overlijden opeisen. Als het ontheemde kind dat niet vraagt, dan krijgt het andere kind dus 2/4 of de helft. Let wel, in de praktijk zien we dat in de meeste gevallen het kind dat in onmin geraakte met de familie dat deel gaat opeisen.
Ouders kunnen hun kind nooit helemaal onterven. In een testament kunnen zij regelen dat hun kind niet van hen erft. Maar het kind houdt recht op de legitieme portie.
Alleen degene die optreedt namens de erfgenamen, kan online een nabestaandenmachtiging krijgen. Dit kan een erfgenaam of executeur zijn. Aanvragen kan vanaf een week na het overlijden.
Als u als erfgenaam informatie zoekt over een erfenis, kunt u terecht bij: het Centraal Testamentenregister; een notaris; de rechtbank in de woonplaats van de overledene.
Veelal zullen uw kinderen, uw erfgenamen, u vervangen via plaatsvervulling. Maar het is ook mogelijk dat de erflater een testament heeft laten opstellen met daarin een zogenaamde subsidiaire erfstelling. Het testament noemt dan iemand anders die uw plaats mag innemen wanneer u de erfenis weigert.
Kunt u mee opdraaien voor uw broer zijn schulden? Neen, in principe niet. Stel bv. dat uw vader € 150.000 nalaat en ieder kind € 50.000 krijgt.
Maar wie is er nu eigenlijk officieel verantwoordelijk voor de woningontruiming en de bijkomende kosten? Dat zijn de erfgenamen. Als er geen testament is opgesteld, dan wordt het wettelijke erfrecht gevolgd. In de wet staat onder andere dat alleen de echtgenoot of geregistreerd partner en bloedverwanten erven.
Alle verplichtingen die bestaan op het moment van overlijden zullen door de erfgenamen moeten worden voldaan, als zij zuiver aanvaarden. Het gaat hier onder andere over belastingschulden, schadeclaims, leningen die moeten worden terugbetaald en bijvoorbeeld openstaande energienota's.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders.
Keuze maken voor aanvaarden of verwerpen
Na het overlijden heeft u 3 maanden tijd om te onderzoeken en te bepalen of u de erfenis wil aanvaarden of niet. Schuldeisers mogen de erfgenamen ook niet direct vragen de schulden te betalen. Ze moeten daarmee wachten totdat de erfgenamen hun keuze hebben gemaakt.
