Geschiedenis. De woorden 'patat' en 'friet(en)' zijn allebei afgeleid van het Belgisch-Franse 'patates-frites'. Daarmee zijn het dus rechtstreekse ontleningen uit het Frans. In België stamt de vroegste verwijzing naar het gerecht uit 1857, wanneer het onder de naam 'pommes de terre frites' in Luik wordt aangetroffen.
De Vlamingen noemen de gefrituurde aardappel altijd friet. Met patat bedoelen zij de rauwe aardappel. Ook een klap wordt soms een patat genoemd. Pas dus op als een Belg vraagt of je een patat wil!
Friet komt uit Frankrijk
Hun keukenpersoneel stond dus op straat, en die koks begonnen van ellende de eerste restaurants. Daar kwamen gerechten die eerst aan de elite werden geserveerd, ook op het bord van Jan met de pet terecht. Pommes de terre frites bijvoorbeeld, aardappelen die in hete olie worden gebakken.
“De friet zoals we die vandaag kennen - in staafjes gesneden aardappel, die tweemaal zijn gebakken - zijn uitgevonden in Parijs”, zegt de Franse culinaire historicus Pierre Leclerq. “Rond 1885 zijn de frieten voor het eerst opgedoken in de straten van Parijs.
Je ziet het waarschijnlijk al aan de naam, maar de oorsprong van het woord 'patates frites' ligt in de Franse en Vlaamse taal. “Patates betekent aardappel en frites betekent gefrituurd. Het betekent dus letterlijk vertaald aardappel gefrituurd.” Boven de rivieren is de keuze dus op de afkorting patat gevallen.
Iemand moet als eerste op het idee zijn gekomen aardappelen te schillen, te snijden en in olie te bakken. De Vlaamse kunsthistoricus Paul Ilegems denkt het antwoord te weten: niemand minder dan Teresa van Avila (1515-1582), de Spaanse mystica die vermoedelijk het bekendst is van het standbeeld dat Bernini maakte.
Geschiedenis. De woorden 'patat' en 'friet(en)' zijn allebei afgeleid van het Belgisch-Franse 'patates-frites'. Daarmee zijn het dus rechtstreekse ontleningen uit het Frans. In België stamt de vroegste verwijzing naar het gerecht uit 1857, wanneer het onder de naam 'pommes de terre frites' in Luik wordt aangetroffen.
Want België is frietland nummer één. In 2016 telde het land maar liefst 4 643 frietkramen – of frietkoten, zoals we eigenlijk moeten zeggen. Voor de lekkerste friet ter wereld, hoef je alleen maar even de grens over te steken naar steden als Antwerpen, Gent en Brugge.
Ook voor wat betreft pootgoed strijden België en Duitsland om de eerste plek. Op het vlak van de continenten moet de Nederlandse aardappelsector het vooral van Europa hebben. Met kop en schouders steekt het boven de rest uit.
De inwoners van Namen, Andenne en Dinant, vooral de arme, waren gewend om uit de Maas kleine visjes te vangen en te frituren om hun dagelijkse kost te verbeteren. Maar als het water bevroor en het vissen riskant werd, sneden ze de aardappelen in de vorm van visjes en frituurden ze die op dezelfde manier.
Sommige recepten zeggen de frietjes te spoelen eens ze gesneden zijn, andere raden aan dat net niet te doen: er blijft zo meer zetmeel op de frietjes zitten, wat ze krokanter maakt. Frietjes worden traditioneel gebakken in dierlijk vet (ossenwit en/of paardenvet).
"De benaming 'French Fries' werd voor het eerst gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Amerikaanse soldaten die toen in ons land waren," zegt de medewerkster van het Frietmuseum. "Veel Vlamingen in België spraken toen ook Frans en de Amerikaanse soldaten dachten daarom dat iedereen in België Franstalig was.
Langste friet: Stephan Tyvaert uit Gent bakte in 4 uur tijd een friet, gemaakt van aardappelpuree, van 9 m, 79 cm en 4 mm lengte en een dikte van 2 x 2 cm. Hij verkocht hem nadien in stukjes. Grootste aardappelchips: Charles Chip Inc.
In Vlaanderen wordt meestal van friet, frieten, frietjes en soms ook fritten gesproken, in de drie zuidelijke provincies van Nederland en in het zuiden van Gelderland spreekt men van friet of frites, in de rest van Nederland wordt vaak het woord patat gebruikt.
Patat is waarschijnlijk ontstaan in België en niet in Frankrijk, zoals de Engelse naam – french fries – suggereert. In het Oudfrans heet patat patates de frites. Letterlijk vertaald betekent dit gefrituurde aardappels.
Niet iedereen is het met elkaar eens of je nu 'friet' of 'patat' moet zeggen. 'Friet' en 'patat' zijn allebei juist! In het noorden van Nederland wordt meestal patat gezegd, in het zuiden van Nederland bestellen mensen vaker friet.
De gemiddelde Belg eet 75 kg frieten per jaar. Belgische frituren zijn goed voor een marktaandeel van 29% op de totale frietmarkt. Als we kijken naar buitenshuis eten is dat aandeel 40%. Binnen de afhaalmarkt stijgt het aandeel zelfs tot 73%.
Als avondeten of tussendoor? Je kunt af en toe patat eten tijdens de avondmaaltijd, in plaats van bijvoorbeeld gekookte aardappelen. Dat is beter dan wanneer je de friet tussendoor extra eet als snack. Het beste is om aardappelen gekookt te eten, omdat aardappelen door het frituren veel vet opzuigen.
De prijs van een frietje speciaal of patatje met kan dit najaar weleens flink oplopen. Door duurder graan, schaarse zonnebloemolie en vooral hoge energieprijzen zullen veel snackbars hun prijzen opschroeven. Dat zegt directeur Frans van Rooij van frituurdersvereniging ProFri.
Bestel je een frietje moeilijk, krijg je een puntzak friet met de saus onderin de punt. Knappe gozer die dit er makkelijk uitkrijgt. 'Friet extra moeilijk'? Da's een patatje met zuurvlees, curry, mayo en uitjes.
Nedersaksisch is, naast het Limburgs en het Fries, een van de drie officiële streektalen in Nederland. Het Nedersaksisch kent niet, anders dan het Fries, een normerende, overkoepelende eenheidstaal. Het heeft daarom, in tegenstelling tot het Fries, niet de status van 'tweede rijkstaal'.
Fries. Fries en Nederlands zijn de officiële talen in de provincie Fryslân. Friese burgers hebben het recht om hun eigen taal (Nederlands of Fries) te gebruiken.
Frietjes zijn gemaakt van aardappelen ook wel patatten genoemd. Een patat betekent een aardappel in België maar in Nederland betekent een patat of bakje patat, een pakje friet met mayonaise. Later meer over frietjes …
