De doodstraf werd in zijn geheel (ook in vredestijd) afgeschaft in Nederland in 1983; de laatste terechtstelling in vredestijd was voltrokken in 1860. In België was die laatste burgerexecutie in 1863; daarna werden tot 1950 259 mensen voor oorlogsmisdrijven geëxecuteerd, vooral door de kogel.
In 1983 werd in de Grondwet bepaald dat de doodstraf niet kan worden opgelegd (artikel 114). Sindsdien kent Nederland de doodstraf niet meer, noch voor misdrijven in vredestijd noch voor misdrijven in oorlogstijd.
Van de landen en regio's met de status "erg hoog" op de welzijnsindex, kennen er 8 nog de doodstraf: de Verenigde Staten van Amerika (aantal deelstaten), Japan, Singapore, Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit, Bahrein en Taiwan.
De doodstraf wordt door de meeste Nederlandse politici categorisch afgewezen. Als Osama Bin Laden in Nederland zou zijn opgepakt, zou hij niet aan de VS worden uitgeleverd, omdat de doodstraf daar een mogelijke straf is.
Doodstraf per staat
In Californië, Oregon en Pennsylvania heeft de gouverneur een tijdelijke pauze op het uitvoeren van de doodstraf ingesteld. In staten die nog wel gevangenen ter dood brengen, is een dodelijke injectie de gebruikelijke methode.
De doodstraf kost ongeveer vier keer zo veel als een levenslange gevangenisstraf. De grootste kostenpost is de slopende rechtsgang. De afgelopen jaren is het geregeld voorgekomen dat ter dood veroordeelden onschuldig bleken te zijn. Rechters zijn daardoor zeer huiverig geworden om fouten te maken.
Volgens internationale wetgeving mag de doodstraf slechts worden gebruikt bij ernstige misdrijven, zoals moord. Maar veel landen houden zich daar niet aan. In Azië wordt de doodstraf ook opgelegd voor drugsdelicten, corruptie en godslastering.
Een levenslange gevangenisstraf is de zwaarste straf die Nederland kent. Levenslang is in Nederland levenslang. Levenslanggestraften hebben sinds 2016 een kans om zich te herstellen en mogelijk ooit weer vrij te komen.
Een rechter kan voor de zwaarste misdrijven een levenslange gevangenisstraf opleggen. Bijvoorbeeld voor moord of terrorisme. Maar gedetineerden, ook als ze levenslang hebben, krijgen altijd een kans om te laten zien dat zij in staat zijn zich in de maatschappij te begeven. Ze hebben uitzicht om ooit vrij te komen.
43 procent van Nederlanders is voor doodstraf.
Veruit de wreedste methode van executeren behoorde echter toe aan de oude Perzen. Zij bedachten namelijk de praktijk genaamd 'scaphisme', dat is afgeleid van het Griekse woord voor 'uitgehold'. Bij deze methode werd het slachtoffer vastgebonden in een overdekte boot, waarbij alleen zijn hoofd en ledematen uitstaken.
een dodelijke injectie, elektrocutie of met een vuurwapen. Een van de grootste argumenten tegen de doodstraf is dat die niet terug te draaien is. Soms gebeurt het dat iemand ter dood wordt veroordeeld, maar later blijkt dat hij onschuldig was. Een gevangene kun je nog vrijlaten: een dode niet tot leven wekken.
De elektrische stoel wordt tegenwoordig in een beperkt aantal Amerikaanse staten gebruikt: In Alabama, South Carolina en Virginia kan de veroordeelde kiezen tussen de stoel en een dodelijke injectie. Ook in Florida kan de veroordeelde kiezen tussen stoel en injectie.
In twintig landen werden 883 personen terechtgesteld, het hoogste aantal in vijf jaar. Het werkelijke aantal is fors hoger omdat China niet is meegeteld. Dit blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van Amnesty International naar de doodstraf. China staat op de eerste plaats met duizenden executies.
Sinds 1993 is in Marokko niemand meer geëxecuteerd. De laatste persoon die in Marokko voor het vuurpeloton – de wettelijk vastgelegde executiemethode – stond, was een meervoudige verkrachter. Sindsdien betekent een terdoodveroordeling in Marokko in de praktijk levenslange opsluiting.
In China wordt de doodstraf meer toegepast dan in alle andere landen van de wereld samen. Het precieze aantal executies is staatsgeheim, maar voor zover bekend werden in China in 2005 in totaal 1770 mensen terechtgesteld, maar mogelijk ligt het aantal jaarlijkse terechtstellingen rond de acht- tot tienduizend.
Boete voor jongeren vanaf 12 jaar
Jongeren vanaf 12 jaar kunnen een boete krijgen als ze een strafbaar feit plegen. Bijvoorbeeld voor vernieling of als zij zwartrijden in het openbaar vervoer. De officier van justitie bepaalt de hoogte van de boete. Bij ernstigere overtredingen doet de rechter dat.
Hoe lang is levenslang in Nederland? Als u in Nederland veroordeeld wordt tot een levenslange gevangenisstraf betekent het, dat u de rest van uw leven in detentie zit. Nederland is het enige land in Europa waar levenslang ook echt levenslang betekent.
30 jaar na de einduitspraak of 30 jaar na het volledig voldoen van de strafbeschikking tenzij de duur van de gevangenisstraf of vrijheidsbenemende maatregel (bijvoorbeeld TBS) langer is dan 20 jaar. Dan wordt de termijn van 30 jaar verlengd met 20 jaar (dus verwijdering na 50 jaar);
De meeste landen in Europa hebben de doodstraf als zwaarst mogelijke straf in de loop der tijd afgeschaft. Anno 2023 wordt zij alleen nog in Wit-Rusland daadwerkelijk voltrokken.
Concreet betekent dit dat een recidivist die tot 30 jaar of levenslang werd veroordeeld minstens 23 jaar in plaats van 16 jaar van zijn straf moet uitzitten, zoals dat nu het geval was.
Langste gevangenisstraf
De langste gevangenisstraffen die voor zover tot op heden zijn opgelegd zijn die aan de Amerikanen Darron Bennalford Anderson (10.750 jaar in 1997) en Dudley Wayne Kyzer (10.000 jaar + 2 maal levenslang in 1981).
De dodencel is de term die gebruikt wordt voor een cel waarin iemand zit opgesloten die veroordeeld is tot de doodstraf. De tijd die een persoon doorbrengt in afwachting van zijn of haar executie kan variëren van een paar dagen tot vele jaren.
De doodstraf is de ergste schending van het recht op leven en mag dus nooit worden opgelegd, ook niet als iemand iets vreselijks heeft gedaan. Ook is het een vorm van marteling, wat volgens de Universele Verklaring verboden is. Bijna alle landen ter wereld hebben beloofd de mensenrechten te zullen respecteren.
Van de oudheid tot de middeleeuwen werd de doodstraf vaak en plein public voltrokken, en meestal martelde de beul de veroordeelde eerst om anderen op het rechte pad te houden. In de 19e eeuw kwamen er minder wrede executiemethoden als de guillotine en de elektrische stoel.
