Ze horen zich te bewegen, daglicht te zien en zacht gras onder hun poten te hebben. Dat koeien blij worden in de wei is duidelijk te zien aan de zogenoemde 'koeiendans'.
Likken voor vrede
'Het lijkt erop dat likken belangrijk is om vriendschappen te sluiten en voor de harmonie in kudde. Oudere koeien likken een groter aantal kuddegenoten, wat kan betekenen dat het hun rol is om de vrede te bewaren', zegt Monti.
Uit eerder onderzoek bleek al dat koeien op een unieke, individuele manier met hun kalfjes communiceren. Dit nieuwe onderzoek voegt daaraan toe dat koeien hun unieke manier van loeien gedurende hun hele leven behouden en onderling met elkaar gebruiken om emoties over te brengen.
Al deze zintuigen zorgen ervoor dat koeien goed gevaar kunnen aanvoelen. Toch zijn hun zintuigen niet helemaal perfect: ze zijn kleurenblind voor rood en groen en zien deze kleuren als tinten zwart en grijs. Koeien zijn herbivoren.
Waarom doen koeien een koeiendans? Normaal gesproken bewegen koeien niet erg veel. Ze grazen lekker wat gras, ze lopen wat door de wei, maar ze vinden het vooral heerlijk om lekker te liggen en uit te rusten. Dat maakt het extra bijzonder dat de koeien gaan springen, dansen en volop bewegen!
Koeien zijn zeker slim en kunnen veel dingen leren. Ze leren bijvoorbeeld dat ze naar de melkput moeten om gemolken te worden of dat ze niet tegen schrikdraad moeten lopen om een schok te voorkomen. Koeien zijn kuddedieren en ze leren ook van elkaar.
Om koeien met elkaar te kunnen laten communiceren zal een stal met meer dan 70 koeien moeten worden opgedeeld in groepen. Behalve met hun stem communiceren koeien ook met hun lichaam. De staarthouding kan bij runderen veel zeggen over hoe de dieren zich voelen.
Door te schreeuwen of met je armen te zwaaien, kun je de dieren laten schrikken, waardoor ze zich zullen willen verdedigen. Koeien zullen je met hun hoorns aanvallen of achteruit trappen. Probeer in een wijde boog om koeien heen te gaan. Een minimale afstand van 25 meter wordt veel genoemd.
Een koe ligt veel - zo'n tien tot vijftien uur per dag is ze aan het herkauwen, rusten, dommelen - maar ze slaapt slechts drie uur per dag en daarvan is ze een uur tot anderhalf uur in een diepe slaap, de zogeheten REM-slaap (1).
- Koeien hebben een zeer goed gehoor. Zowel hoge als lage tonen horen zij veel beter dan wij. Onderzoekers hebben vastgesteld dat koeien net zo'n hekel hebben aan schreeuwen dan aan slaan.
Runderen zijn kuddedieren en hou je nooit alleen. Contact met soortgenoten is belangrijk voor deze dieren. Een uitzondering is een kalvende koe: een koe die moet kalven, wil zich normaal afzonderen van de kudde. Indien mogelijk geef je ze dus een aparte ruimte, of minstens wat extra plaats.
Koeien hebben bovendien een heel goed geheugen. Zo herkennen ze gezichten; boeren maken het vaak genoeg mee dat een koe vrolijk op hen af loopt voor een begroeting. Ook hun ruimtelijk geheugen is prima ontwikkeld.
Wie koeien wil houden moet om te beginnen een Uniek Bedrijfs Nummer hebben (UBN). Een UBN moet je aanvragen drie dagen voordat de koeien bij jou komen. Alle koeien moeten oormerken in en ze moeten geregistreerd worden. Dat geldt voor alle houders, bedrijfsmatig of hobbymatig.
En bijten? Nee, koeien bijten niet omdat ze bovenaan geen snijtanden hebben.”
Ga de koeien ook zeker niet voeren of aaien! Blijf rustig en maak het vee niet aan het schrikken. Zorg dat de dieren je bewegingen kunnen inschatten en maak geen grote, onverwachte bewegingen. Moederkoeien beschermen hun kalveren en zien honden als een gevaar.
Elke koe heeft een beste vriend Aandoenlijk toch? Koeien hebben een beste vriend in de kudde, zo ontdekte Gustavo Monti, professor diergeneeskunde aan de Austral Universiteit in Chili, en raken gestresst als ze gescheiden worden. Dit kan uiteindelijk de hartslag en de hoeveelheid melk die ze produceren beïnvloeden.
Koeien plassen wel vijftien liter per dag. Dat komt allemaal onder een rooster in de stallen terecht. Als het daar mengt met koeienpoep, komt ammoniak vrij. Die stof is schadelijk voor het milieu.
Koeien slapen liggend
"Een koe kan heel goed een beetje dommelen, dat doen ze liggend met de kop omhoog. Als ze echt slapen, gaan ze gewoon plat liggen, met de kop in rust. Onderzoeker van koeien bij de Wageningen Universiteit, Wijbrand Ouweltjes, vergelijkt de slaap van koeien met die van een paard.
Ogen van dieren die heel goed kunnen zien in het donker en dat doen die ogen door een heel speciaal trucje wat helemaal achterin het oog ligt. Niet alleen de nachtuil heeft nachtogen, katten bijvoorbeeld ook en herten, fretten, krokodillen, wolven en je zou het niet denken, maar koeien ook. Dit zijn koeienogen.
Mocht een koe toch aanvallen, geef dan met een stok een gerichte tik op de neus. Een speciale waarschuwing geldt voor mensen met honden. Koeien zien namelijk weinig verschil tussen hond en wolf. Eigenlijk is het advies: ga met een hond niet tussen de koeien wandelen.
Koeien zijn weliswaar normaliter niet agressief, maar kunnen dat wel worden wanneer ze menen dat hun jongen bedreigd worden. En jonge dieren die in een groep bij elkaar staan kunnen ineens de kolder in de kop krijgen en in hun enthousiasme of ballorigheid wandelaars onder de voet lopen.
Een koe zal niet zomaar een mens aanvallen. De dieren worden vooral zenuwachtig van honden die rondrennen en aan hun poten komen snuffelen. Honden zijn vaak de aanleiding van incidenten tussen koeien en wandelaars. Houd je huisdier daarom aan de lijn.
De belangrijkste functies van de staart zijn vliegen verjagen, communiceren en balanceren. Zo zie je koeien en paarden in de wei veelal zwiepen met hun staart om zo de vliegen weg te jagen.
Het is maar dat u het weet: koeien zeggen geen boe. Ze loeien, en wel op verschillende manieren. Van een zacht 'humm' tot een luidkeels 'mmmhoe'.
Het bespringen van andere koei en is ook een duidelijk teken, zeker als dit op de kopse kant gebeurt. Dat doet een koe ook als ze als enige in het koppel tochtig is. Hoe meer van de andere signalen zichtbaar zijn, des te zekerder dat de koe tochtig is. Gemiddeld geeft een koe gedurende 12 uur tochtig heidssignalen af.
