Meeuwen zoeken het vasteland op bij stormweer, terwijl andere vogels op de vlucht slaan. Kippen en nog andere soorten nemen een zandbad voordat het begint te regenen. De meeste vogels wachten op goed weer om eten te gaan zoeken.
Voor het eerst hebben onderzoekers bewezen dat vogels tijdens hun vlucht kunnen slapen. Het zijn echter maar korte dutjes. Sommige vogels maken lange trektochten en zijn dagen, weken of zelfs maanden op rij in de lucht te vinden.
Vogel houdt zich vast met klauwtjes
Zangvogels (waartoe ook mussen, vinken en kraaien behoren) ontvluchten lang niet altijd hun thuis om te schuilen voor een storm. Gelukkig hebben ze nog een trucje: hun klauwtjes. Daarmee houden ze zichzelf vast aan hekjes, stroomdraden en takken.
Vogels worden geholpen door de bouw van hun vleugels om in de lucht te blijven. De vleugels dragen hen. Gedurende het vliegen gaat de lucht zowel onder als boven langs de vleugel. De bovenkant van een vleugel is boller dan de onderkant.
De meeste vogels slapen met hun kop naar achter gedraaid en onder de veren gestoken. Ze slapen vaak waar ze overdag ook zijn. Dat is op een tak verscholen tussen de bladeren, of zoals spechten, hangend aan een boomstam. Watervogels slapen meestal op het water, waar ze veilig zijn voor landroofdieren.
Vogels hebben ook een hekel aan harde, vreemde geluiden. Muziekinstallaties met harde muziek jagen vogels weg, maar ook geïmiteerde geluiden van roofvogels stellen de andere vogels niet op prijs. Vogels hebben bovendien een hekel aan sterke geuren, zoals: peper.
Schuilen voor de storm
Laag, in de luwte van groenblijvende naaldbomen en in dichte hagen en riet. Daar zijn ze beschermd tegen regen en wind. Daarbij geldt: hoe lager hoe warmer. Holenbroeders, zoals mezen, schuilen ook in holtes.
Regen deert de meeste vogels niet erg. Ze gaan gewoon door met voedsel zoeken, met vliegen of zingen. Bij noodweer zullen vogels een schuilplaats zoeken. Voor zeevogels is dat onmogelijk, maar die kunnen wel tegen een stootje.
Een vogel die tegen uw raam vliegt, is daarna vaak suf. Laat hem een uurtje rustig bijkomen van de stress en de klap op een veilig, koel plekje, bijvoorbeeld in een donker, kartonnen doosje. Als het dier weer op de poten staat en fit oogt, kunt u hem gewoon vrijlaten.
De vogels sliepen gemiddeld 41 minuten per dag, in korte periodes. "Ze doen kleine dutjes van gemiddeld 12 seconden", zegt Niels Rattenborg. Tijdens deze dutjes blijft meestal één hersenhelft actief zodat de andere helft rust.
Waarom vogels één been optrekken tijdens het slapen, heeft waarschijnlijk alles te maken met warmte. Een vogelpoot heeft nauwelijks isolatie: het is letterlijk vel over been. Via die naakte poten verliezen ze dus heel wat warmte, zeker als één van die poten dan ook nog eens in het water staat.
Al heel vroeg, vaak al twee uur vóór zonsopkomst beginnen zanglijsters en merels te zingen, niet toevallig vogelsoorten met grote ogen. Die vangen veel licht. Daarna haken steeds meer vogels aan, waarna rond zonsopgang de zangpiek is met de meeste soorten en de hoogste activiteit.
Is het waar dat honden en katten onweer voelen aankomen? “Ja, honden en katten voelen het onweer al voor het er echt is dankzij hun snorharen. Die werken als een soort sensoren waardoor ze storende schommelingen in de luchtdruk kunnen aanvoelen.”
Hoe kun je aan de lucht zien dat het gaat onweren? Al een halve dag voordat het daadwerkelijk gaat onweren, kan men soms al tekenen aan de lucht zien die dit onweer aankondigen. Door het toenemende vocht in de hogere luchtlagen wordt de lucht iets minder blauw en zijn er al rond het middaguur kleine wolkjes zichtbaar.
Jonge vogels in nestkasten die pal in de zon hangen, overleven de extreme hitte namelijk niet zonder een beetje schaduw. En met een bak water in de tuin maakt u het álle tuinvogels een stuk makkelijker. Oververhitte vogels zijn goed te herkennen. Ze zijn lusteloos en ademen snel.
Onherroepelijk dringt de vraag zich op of ooievaarsnesten gevoelig zijn voor blikseminslag. Het antwoord is simpel: Ja, het kan gebeuren, net zo als huizen, bomen en masten geraakt kunnen worden.
Het gehoorbereik van vogels verschilt per soort, maar is vergelijkbaar met dat van mensen (20-20.000 hertz). Vogels kunnen tóch veel beter horen, want ze kunnen beter details onderscheiden (grotere gehoorscherpte). Vogels zijn vooral ontvankelijk voor geluiden die dezelfde toonhoogte hebben als hun eigen geluiden.
Trekvogels zoeken voedsel en nestplaatsen
Trekvogels leggen vaak duizenden kilometers per jaar af. Ze gaan net als veel andere dieren op zoek naar plekken waar ze betere kansen hebben om te nestelen en voedsel te vinden, of waar het klimaat dat seizoen prettiger is.
– Radarwaarnemingen: Vogels maken gebruik van landschapskenmerken zoals rivieren, bergen en kustlijnen. – Aardmagnetisch veld: Het interne zintuig van vogels werkt net als een kompas, zo kunnen ze de richting bepalen.
Vogelspotter en bioloog Luc Hoogenstein zegt dat in aantallen zeker de meeste vogels 's nachts vliegen. "De luchtmacht doet onderzoek naar vogelbewegingen in Nederland met radars. En daaruit blijkt dat de bulk van de vogels 's nachts vliegt. Maar het verschilt inderdaad per soort", zegt hij.
Mussen hebben vaak 3 posities in hun leefomgeving, namelijk: De overnachtingsplaats: Dit is de plaats waar mussen meestal de nacht doorbrengen en ook vaak gaan nestelen. Deze plek moet droog zijn en overdekt. Onder een dakpan of andere holle ruimte kan een ideale plek zijn.
De kleur blauw schrikt namelijk vogels af en hierdoor wordt vogelsterfte door verstikking voorkomen. Er wordt gedacht dat vogels de blauwe netten zien als water, waardoor ze er niet in de buurt komen.
Vogels verjagen met ultrasoon geluid
Een ultrasoon geluid zit op een voor mensen onhoorbare frequentie, maar vogels horen de geluiden zeer goed. Een ultrasone verjager zendt deze hoge frequenties op een dusdanig irritante manier uit, dat de vogels wel weg zullen blijven.
De vos, hermelijn, wezel, bunzing, steenmarter, boommarter en wolf.
