Soms willen mensen door een psychiatrische ziekte een einde aan hun leven maken. Als iemand dit doet, heet dit suïcide of zelfdoding. Probeert iemand suïcide te plegen zonder dat die persoon overlijdt, dan noemen we dit een poging tot zelfdoding of suïcidepoging. Suïcide en suïcidaliteit zijn zeer ingrijpend.
“Met zelfdoding wordt – ook in Trouw – meestal euthanasie bedoeld, terwijl zelfmoord vaker voor de gewelddadige dood 'door eigen hand' wordt gebruikt”, schreef hij.
Schakel dan de (gratis en online) hulplijn van 113 Zelfmoordpreventie in. Bel 0800-0113 of chat met een van onze hulpverleners. Je kunt ook eerst een zelftest doen om te bepalen of professionele hulp noodzakelijk is.
Zelfdoding is niet strafbaar maar de hulp bij zelfdoding is dat wel. Dit volgt uit artikel 294 lid 2 van het Wetboek van Strafrecht. Daar staat dat degene die een ander behulpzaam is bij zelfdoding of hem daartoe de middelen verstrekt, een misdrijf pleegt als de dood ook daadwerkelijk intreedt.
Sinds 2018 besloten jaarlijks tussen de 1800 en 1900 mensen een einde te maken aan hun leven. Dat komt neer op ongeveer 5 zelfdodingen per dag. De maatschappelijke betekenis van zelfdoding is enorm. Het betreft immers sterfgevallen die (mogelijk) vermijdbaar zijn en die soms al op jonge leeftijd plaatsvinden.
Mensen met een passieve doodswens hebben een verlangen naar de dood zonder zelf plannen te maken of stappen te zetten om de dood te bespoedigen. Mensen met een actieve doodswens maken plannen of zetten concrete stappen met betrekking tot hun doodswens.
Meeste zelfdodingen op maandag
Op maandag benemen gemiddeld bijna vijf mensen zich van het leven. Dit aantal neemt vervolgens af tot 3,5 op zaterdag. Op zondag ligt het aantal zelfdodingen nog iets onder het (periode)gemiddelde van 4,2 per dag.
Bij zelfdoding of dood door geweld is sprake van een niet-natuurlijke doodsoorzaak en wordt de politie ingeschakeld. Na een eerste bezoek door dienstdoende agenten stelt de recherche een onderzoek in. Als u niet zelf het slachtoffer hebt gevonden, zal de politie u inlichten.
Zelfmoord blijft strafbaar
In Nederland werd zelfmoord al in de 17e eeuw niet meer bestraft. Alleen misdadigers die in afwachting van hun straf de hand aan zichzelf sloegen, werden nog wel opgehangen aan de galg.
Als je het leven niet meer ziet zitten is het belangrijk om aan de bel te trekken en deze gedachten te delen met iemand in je omgeving die je vertrouwt. Praten lucht op en helpt je weer toekomst te zien. Praat je liever met een onbekende over je gedachten met betrekking tot suïcide? Bel of chat dan met de hulplijn.
Hij of zij maakt minder tijd voor je vrij, kwetst je (onbewust) of heeft niet meer de aandacht voor je altijd had. Je pikt het één of twee keer, maar raakt geïrriteerd als het vaker voor komt. Je wordt bozer bij herhaling, maakt ruzie of trekt je juist terug om confrontatie uit de weg te gaan.
Hoewel in het Nederlandse Wetboek van Strafrecht zelfdoding niet strafbaar is gesteld, is dat wel het geval met de hulp erbij. Dit is een veel bediscussieerd wetsartikel dat bij een zelfeuthanasie soms uiterst onaangename consequenties heeft voor familie, intimi, consulenten en andere hulpverleners.
Er bestaat geen specifiek zelfmoord-gen. Het is wel zo dat enkele belangrijke risicofactoren (bv.: biologische risicofactoren, depressie, alcoholmisbruik) voor een stuk erfelijk bepaald kunnen zijn.
Ieder jaar doen ongeveer 100 000 volwassenen in Nederland een zelfmoordpoging. Daarvan 'slaagt' ruim 1,5 procent. Zo'n 9 200 Nederlanders komen na een mislukte poging in het ziekenhuis terecht.
Waarover gaat het? Zelfdoding (zelfmoord, suïcide) en pogingen tot zelfdoding vormen een frequent probleem in onze samenleving. In meer dan 90% van de gevallen heeft de persoon een voorgeschiedenis van psychische problemen, meestal stemmingsstoornissen of middelenmisbruik (alcohol, drugs, geneesmiddelen).
Het luisteren en er zijn is zoveel belangrijker. Luister dus vooral naar hen en als je niet weet wat je moet zeggen, zeg dit gewoon of maak plaats voor een betekenisvolle stilte. Zo creëer je een open en veilige plek waarbij men weet dat men bij jou openlijk en vrij kan praten, nu en in de toekomst.
Een zelfdoding kost de maatschappij 2,8 miljoen euro, 113 wil meer aandacht voor preventie. 2,8 miljoen euro. Zoveel kost het de maatschappij als één persoon in ons land zelfmoord pleegt.
Mannen plegen ongeveer twee keer zo vaak zelfmoord als vrouwen. Die verhouding is door de jaren heen min of meer gelijk gebleven.
Terwijl meer vrouwen een zelfmoordpoging ondernamen, lopen mannen meer risico om te overlijden door zelfmoord: zo werden er in 2020 1.260 zelfmoorden geregistreerd bij mannen ten opzichte van 475 bij vrouwen. Er is geen toename van het aantal zelfmoorden in 2020.
De meeste zelfdodingen vinden thuis plaats. De helft van de mannen die suïcide pleegt, doet dat door ophanging. Vrouwen nemen verhoudingsgewijs twee keer zo vaak medicijnen in om hun leven te beëindigen. Ook verdrinking en springen van hoogte komt relatief vaker voor bij vrouwen.
Soms kunnen patiënten ernstig psychisch lijden. Bijvoorbeeld door een psychiatrische aandoening. Zij kunnen aan een arts om euthanasie vragen. Euthanasie is dus niet alleen mogelijk voor patiënten die niet lang meer zullen leven.
Er is sprake van uitzichtloosheid wanneer er geen reële, en voor de patiënt redelijke, behandelopties zijn. Bij ondraaglijkheid van lijden gaat het vooral over de beleving van de patiënt. Dit is voor iedereen anders en afhankelijk van bijvoorbeeld de levens- en ziektegeschiedenis en persoonlijkheid.
Soms willen mensen sterven die vinden dat hun leven voltooid of klaar is. Bijvoorbeeld omdat ze een goed en lang leven hebben gehad. Of klaar zijn met leven of 'levensmoe' zijn. Als het lijden geen medische oorzaak heeft, mogen deze mensen volgens de wet geen euthanasie krijgen.
