JANNUM (NL) – Het kleinste échte stadje ter wereld is Sloten, één van de Friese Elfsteden. En nu heeft directeur en onderzoeker Albert Hendriks van het bureau voor toerisme van Friesland ook het kleinste dorp ter wereld ontdekt: Jannum.
Het kleine plaatsje Staverden, vlakbij Ermelo, ligt daar. Het bestaat eigenlijk enkel uit een kasteel, maar enkele huizen uit de buurt worden ook meegeteld in het buurtschap. Met in totaal dertig inwoners én stadsrechten is het de kleinste plaats van Nederland, en zelfs van de Benelux.
Iedere inwoner vindt vast haar/zijn dorp het mooiste, dus vroegen wij de kenners naar de absolute toppers. In de top-5 prijken maar liefst drie Groningse dorpen: Bourtange, Niehove en Winsum. De andere twee zijn Gaastmeer (Friesland) en Epen (Limburg).
De 412 dorpen van Friesland.
Heerenveen is het sportiefste én grootste dorp van Friesland! 'It Fean' zoals de Friezen kortweg zeggen, is met 30.000 een enorm dorp voor Friese begrippen.
Stavoren is de oudste van alle Friese steden.
Natuurlijk heette Friesland vroeger ook Vriesland, observeerde toen iemand. Er waren in 2007 72 mensen die Van Vriesland heetten, en niemand heette Van Friesland. Ook Frankrijk zie je in die oude vormen vaak gespeld als Vrankrijk.
De officiële Nederlandse naam is Leeuwarden. Maar in het Fries is het Ljouwert en in het lokale dialect Liwwadden.
Departement en provincie Friesland (1800–nu)
Na de ondergang van het Franse keizerrijk (1815) werd de oude situatie hersteld. Sindsdien is (Midden-)Friesland een provincie van Nederland, en Oost-Friesland een deel van Pruisen, later Duitsland.
Tijdens de Reformatie bekeerden de Friezen zich tot het protestantisme en namen ze deel aan de Nederlandse Opstand tegen de Spaanse Filips II. In 1579 werd het gebied een provincie: Friesland.
Niet vreemd dat Friesland bekend staat als watersportparadijs. In Friesland zijn er maar liefst 35 meren en het grootste gedeelte daarvan vind je in Zuidwest Friesland, ook wel de Friese Meren genoemd. Je vindt hier maar liefst 24 officiële meren.
Zeewolde, bos op de zeebodem, het jongste dorp van Nederland. Waar wonen, werken en recreëren samenkomen in een prachtige combinatie van water, strand, bossen en uitgestrekte polders. Zeewolde straalt de sfeer van een vakantiedorp uit.
Staverden, de kleinste stad van Nederland. Er wonen hier nu zo'n zestig mensen en in 2012 is Staverden officieel uitgeroepen tot het kleinste stadje van de Benelux. En er zijn zelfs mensen die beweren dat het de kleinste stad van de wereld is.
Beek bleek enkele jaren geleden het oudste dorp van Nederland te zijn. Uit onderzoek van de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten kwam naar voren dat Beek al ruim 7.000 jaar bewoond is.
In de loop van de zestiende eeuw raakte het geschreven Fries in onbruik. Slechts een enkeling schreef het nog. Uit de schaarse Friese teksten uit deze tijd kan men concluderen dat de taal zich verder ontwikkelde, bijvoorbeeld door de breking van lange klinkers: 'beam' – 'beammen' (uitgesproken als bjemmen: boom-bomen).
Oudfriese rechtsteksten zijn overgeleverd vanaf de 13e eeuw. In tegenstelling tot het Nederlands waar de periode van het Oudnederlands in de 12e eeuw eindigt, spreekt men in het geval van het Fries tot rond 1550 van Oudfries.
Friezen (mannelijk enkelvoud: Fries, vrouwelijk enkelvoud: Friezin of Friese) zijn de inwoners van de Nederlandse provincie Friesland of daaruit afkomstig, die zichzelf in meer of mindere mate beschouwen als onderdeel van een grotere Friestalige gemeenschap.
Voorbeelden van Fries eten zijn de Friese dümkes (duimpjes, Friese koekjes met anijs, die wel wat op duimen lijken) en de bekende sûkerbôle (suikerbrood). Ook bekend is de typisch Friese nagelkaas en de Friese fruitkoek. Dan is er nog het Friese roggebrood en ' Beerenburg ', een Friese alcoholische drank.
In grote lijnen gaat het erom dat je een 'echte' Fries bent als de hele zin, in het Fries dus, zonder fouten kan opdreunen. Andere varianten van deze uitspraak zijn: Bûter, brea en brune sûker (bruine suiker) wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries.
Naar huidige inzichten stammen de tegenwoordige Friezen niet af van de Frisii van Tacitus, maar van landverhuizers uit de 5e en 6e eeuw die de kust van Nederland en Duitsland koloniseerden. Er is geen aantoonbaar bewijs voor continuïteit in de bewoningsgeschiedenis van het noorden van Nederland.
Typisch Fries
De Friezen zijn een trots volk, ze zijn vaak koppig en standvastig (blijven bij hun ideeën). Zo worden Friezen vaak omschreven. De Friezen hebben eigen sporten zoals Fierljeppen (over sloten heen springen met stokken).
De kerstening van de Friezen is het proces waarbij de Friezen hun oude heidense religie (vooral de Germaanse mythologie) opgaven voor het geloof in het christendom. Deze kerstening nam een aanvang in de tweede helft van de 7e eeuw en duurde voort tot het begin van 11e eeuw, ruim drie eeuwen.
